Op 14 maart kwam Jean Verrept, oud-lid van Rosaceus en actief lid van de fotoclub Icon Wilrijk, de leden van ons clubje op weg helpen om foto’s van hun bakjes en visjes te trekken.
Hij bracht ons de fotografie zonder teveel technische terminologie.
Eerst kregen we een historisch overzicht van een eerder recent ontwikkelde techniek. De zwart-wit fotografie is inderdaad nog niet zo oud. De evolutie naar kleurenbeeld, bewegende film en heden digitale registratie is erg jong.
Over welke vorm van fotografie hebben we het?
Een eerste vorm is de registratie van een momentopname. Foto’s van onze omgeving, foto’s als registratie van een reis. Een tip: probeer iets van jezelf in de foto te leggen, de foto als expressie, als uiting, als kunst.
Niettegenstaande de analoge fotografie een blijver is in enkele subdisciplines (technisch: waar zeer grote resolutie bereikt moet worden en bij de groep échte (zwart-wit) kunstfotografen), is de digitale fotografie niet meer weg te denken. Het belangrijkste voordeel is dat de prijs van een opname zeer laag geworden is, (als we de basisinvesteringen even aan de kant laten) daarom is het mogelijk zeer grote reeksen beelden te trekken en enkel de beste uit te selecteren en te bewaren. Het beeldmateriaal kan ook op een eenvoudige manier bewerkt worden via allerlei computerprogrammas, zodat kleine fouten weggemoffeld kunnen worden.
Bij digitale opnamen is de resolutie beperkt door de afmetingen van de sensor, een reeks van licht en kleurgevoelige cellen, die het signaal opvangen, er een waarde aan geven, deze markeren en digitaal doorgeven naar een opslageenheid.
Er zijn dan nog beperkingen aan de gevoeligheid van de sensor: dat verklaart het probleem van de ruis op een digitale opname. Als fotograaf moet je weten wanneer deze ruis dreigt belangrijk te worden. Bij het instellen van de ASA-waarde dienen we daar rekening mee te houden, in grote lijnen: hoe meer ASA, hoe meer ruis.
De pixels krijgen een waarde in RGB (Red, Green, Blue) bij opname en bij weergave op een beeldscherm. Voor het printen daarentegen moet een omzetting naar de CMYK (Cyaan,Magenta, Yellow, Karbon) standaard gebeuren. Als deze omzettingen in het kleurbeheer niet goed geregeld zijn zal je op de afdruk veranderde kleuren zien.
Een digitaal fototoestel heeft een goede (lees optische) zoom nodig. Deze geeft een echte vergroting en beter beeld. De digitale zoom is slechts een gimmick die geen bijdrage kan leveren aan de scherpte van het beeld. Voor een geslaagde opname is het noodzakelijk dat je dicht genoeg bij je onderwerp kan komen, om het dan beeldvullend te kunnen registreren.
Jammer genoeg zijn de lenzen van de analoge spiegelreflextoestellen niet volledig geschikt om te gebruiken op een digitale spiegelreflex, zelfs als het van dezelfde fabrikant komt.
Als je echt wil leren fotograferen, ben je steeds welkom op maandagavond op het zoldertje van CC Steytelinck waar fotoclub Icon zijn wekelijkse vergadering houdt.
De keuze van een toestel is zeker niet eenvoudig, maar eens je een toestel hebt is het ook belangrijk om te gaan kijken wat het toestel aankan.
Een vast onderwerp, bijvoorbeeld een krant, wordt tegen de muur gepind en van statief wordt met verschillende instellingen van witbalans, ASA, … geëxperimenteerd. Daarbij noteren we welke instellingen gebruikt worden, welke zoomstanden, welke lenzen, welke opslagmodi, enzovoort. Bij de beoordeling van de beelden, controle of de scherpstelling goed gaat, of de intensiteit van de kleuren egaal is, of er vervorming optreedt.
Ook het fotograferen van een grijskaart ( met ijkgetal 18%) bij een opname en vooral bij het testen van een nieuwe lens is een belangrijke stap om de kleurinstellingen te controleren.
Het gebruik van een kleurkaart voor het aquarium is ook nuttig om verschillende instellingen uit te testen. In het aquarium ligt wat moeilijk, gezien deze kaarten niet echt waterbestendig zijn.
De belangrijkste problemen bij de aquariumfotografie draaien om drie onderwerpen: beweging, problemen met scherpstellen en belichtingsproblemen.
De digitale camera’s hebben allemaal een vertraging, de ene al wat meer dan de andere. Voor het fotograferen van bewegende beelden moet er dus geanticipeerd worden. Daarvoor moet je dus zowel je camera – hoeveel vertraging – als het gedrag van je visjes – waar en hoe snel – kennen.
Scherpstellen is een kwestie van ondervinding en oefening. Ook hier kan je de prestaties van je camera bij verschillende instellingen testen door een reeks stokjes te planten achter je voorruit , de camera op statief te plaatsen en te kijken welk stokje wanneer scherp wordt afgebeeld. Belangrijk voor de analyse van de beelden is te noteren welke de instellingen zijn bij elke foto. En dan moet je wachten tot een visje op de juiste plaats komt poseren, een kersebuik aan zijn nestje bijvoorbeeld, of tot een vis of een schooltje op de exacte plaats voorbijzwemt. Hier zal een goede timing essentieel blijken.
De verlichting van het aquarium kan dan wel geschikt zijn om de planten en de opbouw van het aquarium vast te leggen, maar om vissen die langszwemmen scherp af te beelden is een goede flits onontbeerlijk. Wie kent er niet de beelden van decimeterlange neons. Maar met de flash van het toestel, of een reportageflash is er nogal wat kans op een overvloed van licht uit één richting, met harde schaduwen en overstraalde vissen als gevolg. Een ander probleem van de ingebouwde flits is de reflectie in de voorruit, de opname moet dan ofwel zéér dicht bij de voorruit genomen worden, of in een hoek schuin op de voorruit. Een polarisatiefilter kan in bepaalde omstandigheden de hinderlijke reflecties beperken. Een quasi ideale oplossing zou een zware studioflash in een softbox zijn, waarmee we een goede en diffuse uitlichting kunnen bekomen. Evidente nadelen zijn de prijs en het continue onderhoud van de installatie. Een andere oplossing, specifiek voor de close-up en macro-opnamen is de ringflash, die op de lens gemonteerd wordt en waarmee een goede belichting verkregen wordt. Maar ook hier is experimenteren en uitproberen de boodschap.
Natuurlijk kan je veel leren van andere aquarianen en waarschijnlijk nog veel meer van de échte fotografieamateurs, zoals zij die maandagavond vergaderen op ‘ons’ zoldertje. Alle informatie in verband met fototoestellen, lenzen, belichtingssystemen, opslagformaten, softwareprogramma’s voor beeldbewerking en nog veel meer is daar ter beschikking van geinteresseerde liefhebbers.Niettegenstaande deze voordracht niet onmiddelijk met vis of aquarium te maken had, hebben we er aardig wat van opgestoken. Na enige oefening kunnen we dan hopelijk toonbare beelden maken van onze aquaria. En dat is dan weer goed om deze beeldjes zonder schroom op de website te kunnen plaatsen. Misschien is het goed om de hobby niet te nauw te bekijken en ook andere vaardigheden tijdens de vergaderingen te behandelen.