Een doe-het-thuis-eens-zelf vergadering.
Enige tijd geleden was Rudy, onze ledenadministrator in contact gekomen met twee ervaren aquariumhouders, die stof hadden voor enkele voordrachten. De Gentse Aquarianen Marc en Pierre kwamen op 13 juni elk met een voordracht, of moet ik zeggen demonstratie, van een onderwerp dat ze goed kennen en diepgaand uitgewerkt hebben.
Eerste kwam Marc “Bokaleken” aan het woord. Zijn ietwat eigenaardig klinkende bijnaam zou spoedig duidelijk worden. Nadat hij even de Peter-de-Batist-toer dreigde op te gaan met scheikundige formules in verband met de stikstofkringloop in het aquarium, zaken die voor elke aquariaan gesneden koek zouden moeten zijn, maakte hij ons de voordelen van de wervelbedfilter duidelijk. Belangrijkste voordeel: een beperkt volume met bovendien een grote reserve om schommelingen in de vuilbelasting op te vangen. Belangrijkste nadelen: de moeilijke debietregeling en de prijs.
En dat laatste, daar zou Marc eens iets aan doen. In de plaats van een systeem voor 100€ – wat nog een koopje is – geeft hij hier een plan voor een systeem dat slechts enkele euro’s kost, en dan krijg je er nog een volle maaltijd TV worstjes bij. Ter verduidelijking hier de lijst van benodigdheden: Lange bokaaltjes met een diameter van 5 tot 6.5 cm (de frankfurterworstjes van een supermarktketen van Duitse herkomst schijnen zeer geschikt), een klein PET-flesje met smalle hals, een buis met juiste diameter om de aanvoerdarm op te schuiven, siliconenlijm of TEC7.
Nu is het wel zo dat met een perspex(plexiglas)- buis een zeer goede constructie kan gemaakt worden, maar dit materiaal is niet goedkoop, evenmin als de koppelstukken, vandaar dit hoofdstukje bricolage.
De belangrijkste vaardigheid die je moet leren is het verwijderen van de bodem van de bokaaltjes. Marc had hiervoor een constructie meegebracht die het mogelijk maakte met de glassnijder mooi rond de bokaal te gaan. Ik heb gehoord dat Alain zo een ding ineengestoken heeft, dus daar even vragen hoe het moet. Na rondsnijden en voorzichtig met behulp van een kaars verwarmen van de kras hebben we bokaaltjes zonder bodem. En zelfs bij de demonstratie lukte dit, dus moet het thuis zeker gaan. Als we zo twee bokaaltjes opeen kleven hebben we al een zuiltje voor een kleiner aquarium, mits tussenkleven van en of meerdere cilinders zonder bodem en zonder bovenkant kunnen we langere filters maken.
Om de waterstroom te verdelen en om te vermijden dat het zand zich in de aanvoerbuis vastzet maakt Marc een trechter van de hals van een PET-fles, op de juiste maat afgesneden, zodat hij goed klemt in de hals van het bokaaltje. In de rand van deze trechter maakt hij met een perforator 12 openingen op gelijke afstand. Dit is te verwezenlijken met behulp van een passer. (Het bloempjes tekenen met de passer, weet je nog?) In de dop van de fles boren we een opening, en ook in het dekseltje aan de bovenzijde komt een centrale opening voor de aanvoer, en opzij daarvan een opening voor de afvoer. Nadat de buis in de trechter wordt vastgekit of wordt geklemd met behulp van stukjes darm met de juiste diameter en dikte, wordt de trechter vastgezet door het dekseltje onderaan de filter vast te zetten. Als we dan de buis voor 1/3 met zand vullen, het bovenste deksel erop plaatsen en de afvoerbuis vastmaken kunnen we de filter in gebruik nemen.
Als substraat kunnen we rijnzand nemen dat door een keukenzeef gezift is om de steentjes te verwijderen. Dit werkt even goed als ‘witte quarts voor wervelbedfilters’ , maar is zowat honderd maal goedkoper.
De doorstroming van de filter moet dan ingesteld worden zodat het volume van de wervelende zandlaag verdubbelt: tweederde van de hoogte van de waterkolom, bij éénderde vulling zonder doorstroming. Door de extreme efficiëntie van de filter is een doorstroomsnelheid die de helft van het aquariumvolume per uur bedraagt voldoende, waar andere filtersystemen het dubbel tot het viervoudige nodig hebben om een goede waterkwaliteit te geven. We kregen ook een demonstratie van de opstart van een eigengemaakte wervelbedfilter, en ook werd getoond wat er gebeurt bij stroomuitval en bij een te snelle doorstroming.
Tijdens de pause werden verdere tips en alternatieven besproken om nadien een heel ander thema aan te snijden.
Pierre nodigde ons uit om de achterkant van het aquarium eens kritisch te bekijken. Niet alleen de showbak, maar ook de bakjes in het viskot. Een beetje aquariaan vindt inderdaad dat het doorschemeren van het behang niet kan, een blauwe of zwart-groene verflaag of een poster met planten of rotsen is al niet veel beter. Zijn advies: steek je kop eens onder water in een of ander biotoop. Om de vissen gerust te stellen kan je best ook meteen de zijwanden bekleden, zodat ze zich als het ware in een nis bevinden.
Daarom volgt een les achterwanden maken uit isomo of gele bouwplaat.
In deze platen, die eerst op maat gesneden worden, kan je met een verfstripper of een soldeerlamp een reliëf branden. Gebruik voldoende dikke platen, zodat je niet direct een doorkijkje hebt als de warmte te lang op een plaats inwerkt. Verder is het belangrijk om de glasachtige kralen die door het smelten ontstaan zijn te verwijderen, omdat de verf daar niet goed op pakt. Eens het reliëf naar wens gemodelleerd is, schilderen we met Levis Latex alle gaatjes dicht. Dan wordt er droog zand ingestrooid en met extra verf ingewerkt. Pierre adviseert om ook de achterkant mee te verven, zodat er geen water kan indringen. In een warme ruimte gedurende minimaal vier dagen laten drogen en uitharden. Voor vissen die algen schrapen zoals tal van Malawi- en Tanganyika-cichliden en meervallen is het wenselijk de isomo te ‘schilderen’ met een laag cement, een samenstelling van éénderde watervaste tegellijm en tweederde cement. Een andere manier om vormen te snijden in isomo werkt met een soldeerbout. Zo kunnen steen-patronen uitgesneden worden en op de van groeven voorziene wand gekleefd worden. Na 24 uur kan dit verder behandeld worden met een cementlaag en/of met een laag grijze verf, nadien zand inwerken en tot slot tamponneren nat-in-nat met zwarte verf.
Eens de platen goed uitgehard zijn worden deze met aquariumsilicone vastgekleefd.
Tot slot konden er nog vragen gesteld en beantwoord worden. In ieder geval zijn we de initiatiefnemers van deze voordracht zeer dankbaar voor deze schitterende avond.
Ortwin